فانتوم در سال 2018 با هدف ایجاد یک بلاکچین سریع و مقیاس‌پذیر برای برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) توسعه یافت. توسعه‌دهندگان فانتوم تصمیم گرفتند راه‌حلی ارائه دهند که مشکل کندی و کارمزدهای بالای شبکه‌هایی مانند اتریوم را حل کند.

شبکه اصلی Fantom Opera در تاریخ 27 دسامبر 2019 (6 دی 1398) راه‌اندازی شد. این شبکه از ماشین مجازی اتریوم (EVM) پشتیبانی می‌کند که به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا قراردادهای هوشمند اتریوم را به‌راحتی روی فانتوم مستقر کنند. این ویژگی باعث شد بسیاری از پروژه‌های DeFi و NFT به سمت فانتوم جذب شوند.

ویژگی‌های اصلی شبکه Opera

مکانیسم اجماع Lachesis: این مکانیسم از مدل گراف غیرمدور جهت‌دار (DAG) برای پردازش موازی تراکنش‌ها استفاده می‌کند که باعث افزایش سرعت و مقیاس‌پذیری می‌شود.

• پشتیبانی از EVM: توسعه‌دهندگان می‌توانند برنامه‌های خود را به‌راحتی از اتریوم به فانتوم منتقل کنند.
• زمان تأیید تراکنش کمتر از 2 ثانیه: برخلاف بیت‌کوین و اتریوم که تراکنش‌ها چندین دقیقه زمان می‌برد، در فانتوم این زمان به کمتر از 2 ثانیه کاهش یافته است.
• کارمزدهای پایین: کارمزد تراکنش‌ها در فانتوم کمتر از 0.01 دلار است که در مقایسه با اتریوم بسیار ارزان‌تر محسوب می‌شود.

تفاوت‌های Fantom Opera با شبکه‌های دیگر

برخلاف بلاکچین‌هایی مانند بایننس اسمارت چین (BSC) و پالیگان (Polygon)، فانتوم از مدل اجماع بدون نیاز به لیدر استفاده می‌کند که تمرکززدایی و امنیت را افزایش می‌دهد.

در مقایسه با اتریوم 1.0، سرعت پردازش تراکنش‌ها در فانتوم به میزان چشمگیری بالاتر است.

برخلاف سولانا (Solana)، فانتوم مشکلات مربوط به توقف شبکه را ندارد و پایدارتر عمل می‌کند.

رشد اکوسیستم فانتوم بعد از راه‌اندازی Opera

پس از راه‌اندازی شبکه اصلی در سال 2019، فانتوم به سرعت مورد توجه توسعه‌دهندگان و کاربران DeFi قرار گرفت. برخی از مهم‌ترین پروژه‌هایی که روی فانتوم اجرا شدند شامل SpookySwap، Geist Finance، Tomb Finance و بسیاری دیگر هستند.

در سال 2021، حجم تراکنش‌های فانتوم به‌شدت افزایش یافت و توانست از نظر فعالیت شبکه، به رقبایی مانند بایننس اسمارت چین نزدیک شود. همچنین تیم توسعه‌دهنده فانتوم اعلام کرد که بیش از 200 پروژه مختلف روی این بلاکچین فعالیت می‌کنند.

برای خرید و فروش توکن FTM و استفاده از مزایای شبکه فانتوم، انتخاب یک صرافی معتبر اهمیت زیادی دارد. در میان گزینه‌های مختلف، ممکن است انتخاب صرافی ارز دیجیتال کمی چالش باشد پس پیشنهاد میکنیم کمی درباره آن تحقیق کنید. در همین باره سایت پی ام ایکس چنج در صفحه بهترین صرافی ارز دیجیتال ایرانی اینگونه میگوید:

یک صرافی ارز دیجیتال خوب ایرانی باید علاوه بر کارمزد پایین، امنیت بالا و ویژگی‌های موردنیاز تریدرها را در کنار بهترین ارزهای دیجیتال ارزان قیمت نیز ارائه دهد. این صرافی باید از تعداد زیادی ارز دیجیتال پشتیبانی کرده و کارمزدی معقول دریافت کند.

فانتوم یک پلتفرم بلاکچین پیشرفته است که برای رفع چالش‌های مقیاس‌پذیری و سرعت در بلاکچین‌های نسل قبلی طراحی شده است. این مقاله به بررسی تاریخ راه‌اندازی شبکه اصلی فانتوم، معروف به اپرا، می‌پردازد و جزئیات مربوط به این رویداد کلیدی را تحلیل می‌کند. بر اساس تحقیقات، شبکه اصلی اپرا در 27 دسامبر 2019 راه‌اندازی شده است، که با بررسی اکسپلورر بلاکچین و اعلام رسمی بنیاد فانتوم تأیید می‌شود. این یادداشت جزئیات بیشتری درباره تاریخچه فانتوم، ویژگی‌های فنی آن و اهمیت این راه‌اندازی ارائه می‌دهد.

طبق گفته سایت medium:

Fantom is proud to announce the launch of its first OPERA mainnet, which is EVM-compatible and provides full smart contracts support available through Solidity and the Ethereum Virtual Machine (“EVM”). The OPERA mainnet is operating on top of our Lachesis consensus protocol — — a leaderless asynchronous Byzantine Fault Tolerant (aBFT) protocol.

فانتوم مفتخر است که راه اندازی اولین شبکه اصلی OPERA خود را اعلام کند که با EVM سازگار است و از طریق Solidity و ماشین مجازی اتریوم (“EVM”) پشتیبانی کامل از قراردادهای هوشمند را ارائه می دهد. شبکه اصلی OPERA در بالای پروتکل اجماع Lachesis ما کار می کند – یک پروتکل بدون رهبر بیزانسی ناهمزمان تحمل خطا (aBFT).

معرفی فانتوم و ویژگی‌های کلیدی

فانتوم یک پلتفرم بلاکچین مقیاس‌پذیر و امن است که برای پشتیبانی از برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) و دارایی‌های دیجیتال طراحی شده است. هدف اصلی آن ارائه راه‌حلی برای محدودیت‌های بلاکچین‌های نسل قبلی، مانند سرعت پایین و کارمزد بالا، است. شبکه اصلی فانتوم، اپرا، از مکانیزم اجماع منحصربه‌فردی به نام لاکسیس (Lachesis) استفاده می‌کند، که ترکیبی از اثبات سهام (PoS) و تحمل خطای بیزانس ناهمزمان (aBFT) است. این مکانیزم امکان پردازش تا 300,000 تراکنش در ثانیه را فراهم می‌کند، با تأیید تراکنش‌ها در کمتر از دو ثانیه.

ویژگی‌های کلیدی فانتوم شامل موارد زیر است:

توکن بومی FTM نقش مهمی در اکوسیستم فانتوم دارد و برای سهام‌گذاری، حاکمیت شبکه و پرداخت کارمزد تراکنش‌ها استفاده می‌شود. سازگاری با ماشین مجازی اتریوم (EVM) نیز به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد از ابزارها و زبان‌های آشنا برای ساخت برنامه‌ها استفاده کنند.

تاریخچه فانتوم و مراحل توسعه

سفر فانتوم از سال 2018 آغاز شد، زمانی که بنیاد فانتوم توسط گروهی از مهندسان، دانشمندان، پژوهشگران، طراحان و کارآفرینان تأسیس شد. هدف این بنیاد ایجاد یک پلتفرم بلاکچین بود که بتواند نیازهای برنامه‌های مدرن غیرمتمرکز را برآورده کند. مراحل کلیدی توسعه شامل موارد زیر بود:

1. تحقیق و برنامه‌ریزی (2018): تیم فانتوم ماه‌ها را صرف تحقیق و برنامه‌ریزی معماری شبکه کرد، با تمرکز بر الگوریتم لاکسیس.
2. راه‌اندازی تست‌نت (2019): پیش از راه‌اندازی شبکه اصلی، نسخه بتای تست‌نت در اکتبر 2019 منتشر شد تا توسعه‌دهندگان و کاربران بتوانند پلتفرم را آزمایش کنند و بازخورد ارائه دهند.
3. ساخت جامعه: تیم فانتوم از طریق شبکه‌های اجتماعی، انجمن‌ها و جلسات توسعه‌دهندگان، جامعه‌ای فعال ساخت و هیجان برای راه‌اندازی شبکه اصلی را افزایش داد.

راه‌اندازی شبکه اصلی اپرا

راه‌اندازی شبکه اصلی اپرا در 27 دسامبر 2019 نقطه عطفی برای پروژه بود. این رویداد از طریق یک پست در مدیوم توسط بنیاد فانتوم اعلام شد. نسخه اولیه (v0.1) شامل ویژگی‌های زیر بود:

• پشتیبانی از قراردادهای هوشمند
• سازگاری کامل با EVM
• استفاده از مکانیزم اجماع لاکسیس
• توکن بومی FTM برای سهام‌گذاری و حاکمیت

بر اساس داده‌های اکسپلورر بلاکچین فانتوم بلاک 0 و بلاک 1 هر دو در تاریخ 27 دسامبر 2019، ساعت 03:56:40 صبح به وقت UTC ایجاد شده‌اند، که نشان‌دهنده شروع همزمان شبکه است. این نکته غیرمنتظره است که هر دو بلاک تاریخ مشابهی دارند، که ممکن است به ساختار خاص بلاکچین فانتوم مربوط باشد.

اهمیت راه‌اندازی

راه‌اندازی شبکه اصلی اپرا اهمیت زیادی داشت، زیرا:

1. نوآوری در مکانیزم اجماع: معرفی پروتکل لاکسیس، که سریع‌تر و کارآمدتر از مکانیزم‌های سنتی مانند اثبات کار (PoW) یا اثبات سهام (PoS) است.
2. راه‌حل برای مقیاس‌پذیری: فانتوم با استفاده از لاکسیس، مشکلات مقیاس‌پذیری پلتفرم‌های دیگر مانند اتریوم را هدف قرار داد.
3. مشارکت جامعه: همراه با راه‌اندازی، ابزارهایی مانند اکسپلورر بلاکچین در زمان واقعی و کیف‌پول‌های موبایل، دسکتاپ و وب منتشر شدند، که به ساخت جامعه‌ای پویا کمک کرد.

توسعه‌ها پس از راه‌اندازی

از زمان راه‌اندازی، فانتوم رشد قابل‌توجهی داشته است. این پلتفرم به مرکز اصلی برنامه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) تبدیل شده و میزبان پلتفرم‌های وام‌دهی، قرض‌گیری و تجارت است. همچنین، بازارهای NFT متعددی روی فانتوم راه‌اندازی شده‌اند، که از سرعت بالا و کارمزد پایین آن بهره می‌برند. چندین شرکت نیز فانتوم را برای نیازهای بلاکچینی خود پذیرفته‌اند، که نشان‌دهنده پذیرش گسترده آن است.

تحلیل و چشم‌انداز آینده

یکی از نقاط قوت فانتوم توانایی آن در ارائه تعادل بین مقیاس‌پذیری، امنیت و حاکمیت غیرمتمرکز است. سازگاری با EVM استراتژی هوشمندی بود که توسعه‌دهندگان اکوسیستم اتریوم را جذب کرد. تاریخ راه‌اندازی، 27 دسامبر 2019، نه تنها یک واقعیت تاریخی است، بلکه نمادی از تلاش تیم فانتوم و جامعه آن است. این رویداد آغازگر عصری جدید در فناوری غیرمتمرکز بود، که بر عملکرد و قابلیت استفاده تمرکز دارد.

در آینده، فانتوم به توسعه و ارتقاء ادامه می‌دهد، با برنامه‌هایی برای معرفی ویژگی‌های جدید و بهبودهای بیشتر. با توجه به زمان فعلی (24 فوریه 2025)، فانتوم همچنان یکی از پلتفرم‌های پیشرو در صنعت بلاکچین است، با اکوسیستمی پویا و رو به رشد.

شبکه اصلی فانتوم، اپرا، در 27 دسامبر 2019 راه‌اندازی شد، که رویدادی کلیدی در تاریخ این پلتفرم بود. این راه‌اندازی نه تنها فناوری نوآورانه‌ای را معرفی کرد، بلکه پایه‌ای برای رشد و توسعه اکوسیستم فانتوم فراهم کرد. با توجه به پیشرفت‌های اخیر و چشم‌انداز آینده، فانتوم همچنان نقش مهمی در صنعت بلاکچین ایفا می‌کند.

هدف و کاربردهای شبکه فانتوم اپرا

شبکه فانتوم اپرا با هدف ایجاد یک بلاکچین کارآمد و حل معضل سه‌گانه بلاکچین (Blockchain Trilemma) طراحی شده است. این سه‌گانه شامل امنیت، مقیاس‌پذیری (سرعت) و تمرکززدایی است که معمولاً دستیابی هم‌زمان به هر سه چالش‌برانگیز است. در بسیاری از بلاکچین‌ها، برای افزایش یکی از این ویژگی‌ها، باید از دیگری چشم‌پوشی کرد؛ به‌عنوان مثال، در شبکه بیت‌کوین، امنیت و تمرکززدایی بالا است، اما سرعت تراکنش‌ها پایین است.

شبکه فانتوم با بهره‌گیری از فناوری aBFT (اجماع تحمل خطای بیزانس نامتقارن)، تلاش می‌کند این سه اصل را به‌صورت هم‌زمان فراهم کند. این فناوری به نودها اجازه می‌دهد تراکنش‌ها را به‌صورت نامتقارن (Asynchronously) پردازش کنند که نتیجه آن افزایش سرعت و کارآمدی در مقایسه با شبکه‌هایی مانند اتریوم و بیت‌کوین است. این ویژگی به‌خصوص برای برنامه‌های کاربردی بزرگ و پروژه‌های پیچیده که به حجم زیادی از تراکنش‌ها نیاز دارند، بسیار مفید است.

چشم‌انداز فانتوم اپرا

برای درک بهتر چشم‌انداز فانتوم اپرا، می‌توان به مثال‌هایی مانند استفاده از این شبکه در مدیریت ترافیک شهرهای هوشمند اشاره کرد؛ جایی که داده‌های حسگرها و دوربین‌ها به‌صورت لحظه‌ای پردازش می‌شوند تا ترافیک بهینه‌سازی شود. یا در حوزه سلامت، فانتوم می‌تواند به ذخیره‌سازی امن پرونده‌های پزشکی و تسهیل دسترسی به اطلاعات بیماران کمک کند.

هدف فانتوم تنها به بهبود سرعت و کارآمدی بلاکچین محدود نمی‌شود؛ این شبکه قصد دارد به زیرساختی برای توسعه شهرهای هوشمند تبدیل شود. با توان پردازشی ۳۰۰ هزار تراکنش در ثانیه و قابلیت ارتباط با چندین ارائه‌دهنده خدمات، فانتوم می‌تواند حجم عظیمی از داده‌ها را به‌صورت امن ذخیره‌سازی کند. تیم توسعه‌دهنده این شبکه باور دارند که فانتوم می‌تواند در زمینه‌هایی مانند خدمات عمومی، سیستم‌های خانه هوشمند، سلامت، آموزش، مدیریت ترافیک، منابع و پروژه‌های پایداری محیط‌زیست کاربردی باشد. همچنین، این شبکه می‌تواند به‌عنوان زیرساختی امن و پایدار برای پروژه‌های تحقیقاتی و علمی نیز مورد استفاده قرار گیرد.

مکانیزم اجماع لاچسیس

یکی از نقاط قوت شبکه فانتوم اپرا، مکانیسم اجماع آن به نام لاچسیس (Lachesis) است که از الگوریتم DAG (گراف غیر مدور هدایت شده) و فناوری aBFT استفاده می‌کند. برخلاف بسیاری از بلاکچین‌ها که تراکنش‌ها را به‌صورت همزمان (Synchronous) و با رعایت زمان‌بندی تأیید می‌کنند، فناوری لاچسیس به نودها اجازه می‌دهد تراکنش‌ها را بدون نیاز به زمان‌بندی پردازش کنند. این ویژگی باعث افزایش سرعت و حفظ امنیت و تمرکززدایی می‌شود. علاوه بر این، لاچسیس به شبکه امکان می‌دهد که با مصرف انرژی کمتر و هزینه‌های عملیاتی پایین‌تر، همچنان عملکردی بالا و ایمن داشته باشد.

لایه‌های شبکه فانتوم اپرا

شبکه فانتوم اپرا دارای معماری سه‌لایه‌ای است که هر یک از این لایه‌ها کاربردهای خاص و عملیاتی منحصربه‌فردی دارند. در ادامه با ذکر مثال‌های کاربردی به تشریح این لایه‌ها می‌پردازیم.

شبکه فانتوم اپرا دارای معماری سه‌لایه‌ای است که شامل موارد زیر است:

لایه اصلی اپرا (Opera Core): وظیفه حفظ اجماع نودها و ایجاد بلاک‌های جدید را بر عهده دارد. این لایه از فناوری DAG برای پردازش غیرهمزمان تراکنش‌ها بهره می‌برد و با استفاده از مکانیزم لاچسیس، تراکنش‌ها با سرعت بالا و امنیت مناسب تأیید می‌شوند.

لایه‌افزار اپرا (Opera Ware): در این لایه عملیات پلتفرم مانند اعطای پاداش، پرداخت‌ها و نوشتن داده‌ها انجام می‌شود. همچنین، این لایه مسئول مدیریت قراردادهای هوشمند و تعامل با دیگر بلاکچین‌ها و سیستم‌ها است.

لایه اپلیکیشن: این لایه به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد با استفاده از API عمومی و متن‌باز، برنامه‌های غیرمتمرکز را ایجاد کنند. توسعه‌دهندگان می‌توانند اپلیکیشن‌های مختلفی از بازی‌های بلاکچینی گرفته تا سیستم‌های مالی و خدمات عمومی را روی این بستر ایجاد کنند.

امنیت شبکه فانتوم اپرا

برای افزایش درک بهتر از امنیت فانتوم، می‌توان این شبکه را با دیگر بلاکچین‌های معروف مانند اتریوم و سولانا مقایسه کرد. به‌عنوان مثال، در حالی که اتریوم از مکانیسم گواه اثبات کار (Proof of Work) به گواه اثبات سهام (Proof of Stake) مهاجرت کرده و سولانا نیز از مکانیسم گواه تاریخ (Proof of History) بهره می‌برد، فانتوم با ترکیب گواه اثبات سهام و فناوری aBFT توانسته است تعادلی میان امنیت، مقیاس‌پذیری و تمرکززدایی برقرار کند. این ویژگی‌ها فانتوم را به یکی از رقبای جدی در عرصه بلاکچین تبدیل می‌کند.

فانتوم اپرا از مکانیسم گواه اثبات سهام (Proof of Stake) برای تأمین امنیت شبکه استفاده می‌کند. این مکانیسم به‌همراه لاچسیس شرایطی را فراهم می‌کند که تعداد نامحدودی نود بتوانند در شبکه مشارکت داشته باشند و به این ترتیب امنیت و تمرکززدایی افزایش می‌یابد. شبکه فانتوم بدون نیاز به مجوز عمل می‌کند و هر فردی می‌تواند به‌عنوان نود ولیدیتور یا نماینده فعالیت کند. این ویژگی باعث می‌شود که فانتوم نه‌تنها از نظر امنیتی بلکه از نظر شفافیت و دسترسی عمومی نیز گزینه‌ای ایده‌آل باشد.

شبکه فانتوم اپرا با ترکیب فناوری‌های نوین و معماری منحصربه‌فرد خود، توانسته است جایگاهی ویژه در میان بلاکچین‌های نسل جدید به‌دست آورد. امنیت بالا، مقیاس‌پذیری مناسب و تمرکززدایی از جمله ویژگی‌هایی هستند که این شبکه را به گزینه‌ای جذاب برای توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران تبدیل کرده‌اند. در کوتاه‌مدت، فانتوم با افزایش تعداد پروژه‌ها و همکاری‌ها می‌تواند سهم بیشتری از بازار را تصاحب کند و در بلندمدت، با توسعه شهرهای هوشمند و زیرساخت‌های خدمات عمومی، نقشی کلیدی در تحول دیجیتال ایفا نماید.

نتیجه‌گیری

شبکه اصلی Fantom Opera در 27 دسامبر 2019 راه‌اندازی شد و از آن زمان تاکنون به یکی از شبکه‌های محبوب در حوزه DeFi و برنامه‌های غیرمتمرکز تبدیل شده است. این شبکه با استفاده از فناوری Lachesis توانسته است تراکنش‌ها را سریع‌تر و ارزان‌تر از رقبای خود پردازش کند. با توجه به رشد روزافزون این اکوسیستم، آینده روشنی برای فانتوم پیش‌بینی می‌شود. شبکه فانتوم اپرا با هدف حل معضل سه‌گانه بلاکچین و ارائه زیرساخت‌های ایمن و مقیاس‌پذیر برای توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز طراحی شده است. با توجه به ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد این شبکه و پتانسیل آن در توسعه شهرهای هوشمند و خدمات عمومی، آیا به نظر شما فانتوم می‌تواند در آینده به‌عنوان جایگزینی برای اتریوم مطرح شود؟

سوالات متداول

• شبکه اصلی Fantom Opera چه زمانی و با چه هدفی راه‌اندازی شد؟

شبکه اصلی Fantom Opera در 27 دسامبر 2019 (6 دی 1398) راه‌اندازی شد تا یک بلاکچین سریع، مقیاس‌پذیر و کم‌هزینه برای اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند فراهم کند. این شبکه با استفاده از مکانیسم اجماع Lachesis توانسته است زمان تأیید تراکنش‌ها را به کمتر از 2 ثانیه کاهش دهد و کارمزدهای بسیار پایینی ارائه دهد.

• مکانیسم اجماع Lachesis چیست و چگونه کار می‌کند؟

Lachesis یک پروتکل اجماع بدون نیاز به لیدر و مبتنی بر گراف غیرمدور جهت‌دار (DAG) است که تراکنش‌ها را به‌صورت غیرهمزمان پردازش می‌کند. این روش برخلاف مدل‌های سنتی مانند اثبات کار (PoW) و اثبات سهام (PoS)، نیاز به تأیید همه گره‌ها را از بین می‌برد و پردازش تراکنش‌ها را بسیار سریع‌تر و ارزان‌تر می‌کند.

• چه تفاوت‌هایی بین Fantom و بلاکچین‌های دیگر مانند اتریوم و بایننس اسمارت چین وجود دارد؟

برخلاف اتریوم 1.0 که از مدل اثبات کار استفاده می‌کند و تراکنش‌ها را کند پردازش می‌کند، فانتوم از مکانیسم Lachesis بهره می‌برد که سرعت بالاتری دارد. همچنین بایننس اسمارت چین (BSC) با استفاده از تعداد کمی اعتبارسنج متمرکز فعالیت می‌کند، در حالی که فانتوم کاملاً غیرمتمرکز است و امنیت بالاتری ارائه می‌دهد.

• چگونه توسعه‌دهندگان می‌توانند برنامه‌های خود را روی Fantom اجرا کنند؟

فانتوم از ماشین مجازی اتریوم (EVM) پشتیبانی می‌کند، به این معنی که توسعه‌دهندگان می‌توانند به‌راحتی قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز خود را که روی اتریوم ساخته‌اند، بدون نیاز به تغییرات عمده، روی فانتوم مستقر کنند. این ویژگی باعث شده بسیاری از پروژه‌های DeFi و NFT به این شبکه مهاجرت کنند.

• آیا Fantom Opera برای کاربران عادی هم مناسب است یا فقط برای توسعه‌دهندگان کاربرد دارد؟

فانتوم فقط برای توسعه‌دهندگان نیست، بلکه کاربران عادی نیز می‌توانند از این بلاکچین برای انتقال دارایی‌های دیجیتال، استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز و شرکت در پروژه‌های DeFi بهره ببرند. کیف پول‌هایی مانند fWallet و MetaMask امکان تعامل آسان با شبکه فانتوم را فراهم کرده‌اند و کاربران می‌توانند از کارمزدهای پایین و سرعت بالای تراکنش‌ها لذت ببرند.